مجله سارابارا – در کنار تمام نامهایی که در قرن بیستم، دنیای مد و فشن را تغییر داده و سبک و استایل پوشش مردم را تحت تاثیر قرار دادند یک نام بیشتر از بقیه شنیده میشود: کوکو شنل
کوکو شنل تنها طراح لباسی است که نامش در بین ۱۰۰ فرد تاثیر گذار قرن بیستم مجله TIME قرار گرفته است.
خلاقیت و جسارت این هنرمند فرانسوی توانست سبک پوشش زنان اروپایی را از قید و بندهای سنتی رها کند و لباسهایی متناسب با نقشهای جدیدی که خانمها در جامعه برعهده گرفته بودند طراحی کند.
تولد و زندگی شخصی
گابریل بونور “کوکو” شنل یا همان افسانه مد در سال ۱۸۸۳ در فرانسه متولد شد. پدرش دست فروش دوره گرد و مادرش کارگر یک بیمارستان خیریه بود. کوکو شنل دوران کودکی راحتی نداشت و مشکلات مالی و کمبود امکانات بخشی از زندگی خانواده او بود.
با رسیدن به ۱۲ سالگی زندگی برای کوکو سختتر هم شد. او در این سال مادرش را بر اثر بیماری برونشیت از دست داد و پدرش که قادر به نگهداری از او و خواهرش نبود آنها را به یتیم خانهای در شهر اوبازین سپرد.
زندگی در یتیم خانه
کوکو در آن یتیم خانه تحت تعلیم و تربیت راهبههای مسیحی قرار گرفت. راهبههای مشغول در یتیم خانه به دختران تعلیمات مذهبی و خیاطی آموزش میدادند.
البته آنها هر چه در آموزش خیاطی به شنل موفق بودند در انتقال اعتقادات مذهبی به او کوچکترین دستاوردی نداشتند. به طوری که شنل در تمام زندگیاش هیچ وقت اعتقادی به زندگی مذهبی و سنتی نداشت.
کوکو در همان سن کم بهترین خیاط یتیم خانه بود و مخصوصا در طراحی کلاههای زنانه مهارت خاصی داشت.
شروع به کار
پس از گذراندن دوره یتیمخانه، کوکو به شهر مولن نقل مکان کرد و در یک مغازه کلاه فروشی مشغول به کار شد. او در اوقات فراغت خود در کابارهها آواز میخواند و لقب “کوکو” را به دلیل یکی از آهنگهایی که میخواند، به دست آورد.
در تمام مدتی که شنل در مغازه کلاه فروشی فعالیت میکرد، به دنبال موقعیتی بود که بتواند مغازه خودش را افتتاح کند.
در همین زمان بود که شنل با سرمایه دار فرانسوی اتین بالسان، آشنا شد و توانست سرمایه لازم برای افتتاح مغازه کلاه فروش خود را به دست آورد.
آغاز کار فروشگاههای شانل
در سال ۱۹۱۸ کوکو شنل توانست اولین فروشگاه کلاه زنانه خود را در پاریس، پایتخت مد جهان افتتاح کند. این فروشگاه به زودی مورد توجه خانمهای پاریسی قرار گرفت. کلاههای شنل در عین شیک بودن و توجه به جزییات، بسیار کاربردی بودند و استفاده از آنها راحت بود.
ورود پارچه کشبافت به مد لوکس
بیشتر لباسهای شانل از پارچههای کشبافت تهیه میشد، پارچهای که انتخاب آن هم غیرمعمول و هم الهام بخش بود. پیش از اینکه کوکو شانل استفاده از پارچههای کشبافت را شروع کند، این نوع پارچه معمولاً در لباسهای زیر مردانه استفاده میشد.
شانل در سالهای نخستین فعالیت خود در حرفه طراحی، به خاطر وابستگی مالیاش، پارچههای کشبافت را به دلیل قیمت پایین آن خریداری و استفاده میکرد. اما ویژگیها و کیفیت این پارچه باعث شد که شرکت شانل پس از کسب درآمد و موفقیتهای چشمگیر، باز هم استفاده از آن را ادامه دهد. این پارچه به خوبی تزئین میشد، تا میخورد و با اکثر طرحهای کوکو شانل که الهام گرفته از لباسهای مردانه بود هم هماهنگ بود.
سبک شحصی کوکو شنل
دوران سخت کودکی شنل دو تاثیر ماندگار بر شخصیت و کار او داشت.
اول اینکه او با توجه به تربیت سخت گیرانه یتیم خانه بسیار منظم و سخت کوش بود و همین یکی از عوامل اصلی موفقیتش شد.
دوم اینکه لباسهای خانمهای فرانسوی در آن سالها بسیار دست و پا گیر و با جزییات زیاد بود. این لباسها معمولا برای خانمهایی که در جامعه فعال بودند مشکل ساز میشد. کوکو شنل هم که در دوران کودکی به عنوان یک خیاط این موضوع را کاملا درک کرده بود لباسهایی را مناسب خانمهای مدرن میدانست که آزادی عمل بیشتری داشته باشند. همین موضوع به عنوان مشخصه اصلی سبک طراحیهای شنل، انقلابی بود که باعث موفقیت او شد.
این سبک طراحی لباس زنانه در آن زمان دقیقا نقطه مقابل طراحیهای کریستین دیور بود.
نوآوریهای شنل
علاوه بر موارد بالا شنل علاقه زیادی به استفاده از پارچه با رنگهای خنثی داشت. همچنین او به جای لباسهای تنگ و چسبان که تحرک افراد را محدود میکند، لباسهای آزاد و راحت را ترجیح میداد.
همچنین شنل یکی از مهمترین افرادی بود که استفاده از لباسهای سادهتر و ارزانتر را برای خانمها مرسوم کرد.
علاقه و تخصص شنل بیشتر در طراحی و تولید کلاه زنانه، لباسهای راحت، لباس زنانه و جواهرات بدلی بود.
استفاده از شلوار برای خانمها
امروزه ما به پوشیدن شلوار توسط خانمها عادت کردهایم و انواع شلوارها را بخش معمولی از پوشاک خانمها میدانیم. ولی جالب است بدانید که شلوار تا یک قرن پیش یک لباس کاملا مردانه بود و خانمها عمدتا از دامنهای سنگین و دست و پا گیر استفاده میکردند.
کوکو شنل یکی از اولین طراحان مدی بود که شلوار را وارد استایل و پوشش خانمها کرد که در نوع خود اقدامی انقلابی به حساب میآمد.
آغاز جنگ جهانی
زندگی این طراح مد در دوران جنگ جهانی دوم با شایعات زیادی همراه است. وی به دلیل نزدیک بودن به اشغالگران آلمانی برای تقویت حرفه خود مورد انتقاد قرار میگرفت. در طول جنگ جهانی، کوکو شانل با نازیها و وینستون چرچیل ارتباط نزدیکی داشت.
پس از پایان جنگ از او در رابطه با ارتباطش با یکی از دیپلماتهای آلمانی به نام بارون هانس بازجویی شد اما به دلیل مداخله مستقیم چرچیل، اتهامی به شنل وارد نشد.
جزئیات تاثیرگذاری او در جنگ تا سال ۲۰۱۱ در دسته اسناد طبقه بندی شده قرارداشت اما پس از آن مشخص شد که شانل با سرویس جاسوسی نازیها ارتباط داشت و قراربود در سال ۱۹۴۳ نامه صلح آلمانیها را به وینستون چرچیل تحویل بدهد تا جنگ خاتمه یابد.
بازگشت شانل به صنعت مد
پس از جنگ، شانل به سوئیس مهاجرت کرد و حالا ۱۵ سال از آخرین فعالیت فروشگاههای زنجیرهای شرکت او گذشته بود. در سال ۱۹۵۴، شانل که حالا بیش از ۷۰ سال سن داشت، زمان را برای آغاز دوباره کار مناسب دید.
او در آن دوره رقبای بسیار سرسختی داشت و به واسطه فعالیت های او در زمان جنگ جهانی، رسانههای فرانسوی در قبال بازگشت او عملکرد محافظهکارانهای داشتند.
اما این موارد نتوانستند کوکو شانل را متوقف کنند و خیلی زود توجه رسانههای بریتانیا ای و آمریکایی به مجموعه او جلب شد و طراحیهای او را “غیر منتظره” نامیدند.
مشهورترین محصول شنل
اگر چه برند شنل در طول یک قرن گذشته محصولات زیادی تولید کرده ولی یکی از این محصولات به نام عطر شماره ۵ محبوبیت بسیار زیادی کسب کرده و چند دهه با تغییرات بسیار کمی تولید شد.
عطر شماره ۵ شنل در سال ۱۹۲۱ توسط ارنست باو، عطرساز فرانسوی، به سفارش کوکو شنل طراحی شد.
میراث ماندگار شنل
مهمترین عاملی که کوکو شنل را در تاریخ مد و فشن ماندگار کرده است، طراحی لباسهای کاربردیتر و راحتتر برای خانمها است.
در واقع تا ابتدای قرن بیستم بیشتر فعالیت و وظایف خانمها به محیط خانه محدود میشد، اما با شروع قرن و مخصوصا بعد از جنگ جهانی اول، خانمها بیشتر از هر زمان دیگری پا به عرصه اجتماع گذاشتند و شغلها و وظایف مختلفی را عهده دار شدند.
این دوران جدید نیاز به لباسهای جدیدی هم داشت که بتواند پاسخگوی سبک زندگی تازه باشد. شنل از پیشگامان طراحی این لباسهای مدرن بود و در واقع او نقش مهمی در این زمینه داشت.
مرگ کوکو شانل
طبق گفتهی بعضی از نزدیکان او، شانل در سالهای آخر زندگی خود به شدت مستبد و تنها شده بود. وی در روز یکشنبه 10 ژانویه 1971 در سن 81 سالگی در هتل ریتز که بیش از 30 سال در آن اقامت داشت در گذشت.
اگرچه شانل در طول زندگی به عنوان چهره برجسته مد لوکس مورد توجه قرار گرفت، اما تأثیر شانل بعد از مرگ وی در سال ۱۹۷۱ مورد بررسی قرار گرفت. وقتی شانل درگذشت، بانوی اول فرانسه، خانم پومپیدو، مراسم ادای احترام یک قهرمان را برای او ترتیب داد.
اما اسناد آسیب دیدهای از سازمانهای اطلاعاتی فرانسه منتشر شد که همکاریهای شانل را در زمان جنگ توصیف میکرد و به سرعت موجب لغو برنامههای مراسم تشییع جنازه وی شد.
نفوذ و تاثیر فوق العاده شنل در عرصه مد به حدی بود که نام وی، به عنوان تنها فرد فعال در زمینه خیاطی و دوزندگی، در فهرست صد نفره از مهمترین افراد دنیا در قرن بیستم ثبت گردید.
شرایط امروزی برند شنل
برند شنل پس از مرگ کوکو با قدرت به فعالیتهای خود ادامه داد و امروزه تحت مالکیت آلن ورتیمر و ژرار ورتیمر، نوههای پیر ورتیمر، شریک تجاری کوکو شنل، اداره میشود.
برند شنل امروزه به طور گستردهای از هوش مصنوعی در طراحی و تولید محصولات خود استفاده میکند.
این برند در حال حاضر ارزشمندترین برند جهان در حوزه مد و فشن است که هنوز هم با نوآوریهای خود در حال تغییر سبک پوشش افراد است.