آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین معضلات زندگی شهری به حساب میاد که در سال‌های اخیر روز به روز در حال بیشتر شدنه و به نوعی به بحران جدی تبدیل شده. مخصوصا در کشورهای در حال توسعه‌ای مثل ایران که هنوز استانداردهای مشخص و دقیقی برای جلوگیری از این معضل زیست محیطی وجود نداره، این مشکل بیشتر حس میشه.
هر سال با شروع فصل سرما به دلیل وارونگی دما، آلودگی هوا بیشتر و برای همه افراد به دغدغه مهمی تبدیل شده.
حتما شما هم تجربه نفس تنگی، بی حالی و کم شدن میزان انرژی رو در روزهای آلوده سال داشتین. اما شاید کمتر کسی بدونه که با رعایت نکات ساده‌ای میشه تاثیر آلودگی هوا رو تا حد قابل توجهی کم کرد.
در این مقاله قصد داریم به ارائه تعدادی راهکار عملی بپردازیم که میتونه تا حدودی شرایط رو برای شما بهتر کنه.
عوامل آلوده کننده هوا
هوای شهر بر اثر عوامل متفاوتی از جمله اتومبیل‌ها، فعالیت‌های کارخونه‌ها، سیستم‌های گرمایشی منازل و … آلوده میشه. راهکار مقابله با ایجاد این مشکلات تا حدود زیادی در دست سیاست‌گذاران جامعه هست، اما باز هم هر کدوم از ما میتونیم نقش کوچیکی در بهتر شدن شرایط آلودگی داشته باشیم و در اولین قدم بهتره نقش خودمون رو در این زمینه ایفا کنیم، هر چقدر هم که تاثیرش کم و ناچیز باشه.
کم کردن میزان آلایندگی وسیله نقلیه
خیلی خوبه که همه ما حواسمون به میزان آلودگی که خودرو یا موتور سیکلتمون ایجاد می‌کنه، باشه. به همین منظور لازمه به شکل سالانه معاینه فنی خودرومون رو تمدید کنیم، تا جای ممکن موتور وسیله نقلیه خودمون رو در حالت تنظیم نگه داریم و از روغن موتور و بنزین با کیفیت استفاده کنیم.
اما شاید مهم‌ترین کاری که در این زمینه میتونیم انجام بدیم اینه که تا جای ممکن کمتر از خودرو شخصیمون استفاده کنیم و بیشتر با وسایل حمل و نقل عمومی تردد کنیم.
کم کردن آلایندگی منزل
با کم کردن درجه حرارت وسایل گرمایشی منزل میتونیم هم میزان گازهای آلاینده‌ای که به هوای شهرمون وارد میشن رو کاهش بدیم و هم در مصرف انرژی صرفه جویی کنیم.
تاثیرات آلودگی هوا
آلودگی هوا تاثیرات خیلی زیادی بر تمام جنبه‌های مرتبط با کیفیت زندگی و سلامتی ما میذاره که در ادامه به توضیح برخی از اون‌ها می‌پردازیم:
بیماری‌های تنفسی: آلودگی هوا یکی از عوامل اصلی بروز بیماری‌های تنفسی مثل آسم، برونشیت مزمن و سرطان ریه به حساب میاد. ذرات ریز موجود در هوا به عمق ریه‌ها نفوذ می‌کنن و باعث التهاب و آسیب به بافت ریه میشن. معمولا بیماری‌های ریوی به سختی درمان میشن و زندگی فرد رو به شدت تحت تاثیر قرار میدن.
بیماری‌های قلبی عروقی: آلودگی هوا با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مثل حمله قلبی و سکته مغزی نسبت مستقیم داره. ذرات ریز و گازهای سمی موجود در هوا میتونن باعث التهاب در رگ‌های خونی، افزایش فشار خون و لخته شدن خون بشن.
مشکلات پوستی: همچنین آلودگی هوا میتونه باعث ایجاد مشکلات پوستی مثل آلرژی، اگزما و پیری زودرس بشه.
مشکلات چشم: آلودگی هوا باعث تحریک چشم، قرمزی و خارش در برخی از افراد میشه.
ضعف سیستم ایمنی: قرار گرفتن طولانی مدت در محیط‌های آلوده، سیستم ایمنی رو ضعیف می‌کنه و بدن درمقابل انواع بیماری‌ها آسیب پذیرتر میشه.
تاثیر بر رشد جنین: آلودگی هوا میتونه بر رشد جنین تاثیر بذاره و باعث تولد نوزادان با وزن کم و مشکلات سلامتی بشه.
راهکارهای مقابله با آلودگی هوا
در این بخش از مقاله تعدادی راهکار به منظور کاهش تاثیرات مخرب آلودگی هوا بر سلامتی پیشنهاد میدیم.
استفاده از ماسک: یکی از ساده‌ترین و موثرترین راه‌ها برای مقابله با تاثیرات آلودگی هوا استفاده از ماسک‌های N95 و KN 95 به حساب میاد. این ماسک‌ها میتونن تا حدود قابل توجهی ذرات ریز موجود در هوا رو تصفیه کنن تا به ریه شما آسیب کمتری برسه.
کاهش فعالیت بدنی سنگین در فضای باز: خیلی‌ها عادت به پیاده روی طولانی و یا ورزش در فضای باز دارن. بهتره به منظور حفظ سلامتی خودتون از انجام این کارها در روزهای آلوده خودداری کنین.
مسیرهای کم تردد: سعی کنین از مسیرهایی رفت و آمد کنین که تردد کمتری در اون‌ها اتفاق میوفته و کمتر آلوده هستن.
دستگاه تصفیه هوا: اگر به لحاظ مالی امکان خرید دستگاه تصفیه هوا رو دارین، حتما به عنوان یک راه حل موثر بهش فکر کنین. دستگاه‌های تصفیه هوا با فیلترهای HEPA هم برای محیط منزل و هم برای محیط کار میتونن کاملا مفید باشن. این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارن که برای فضاهای با متراژهای مختلف مناسبن.
حتی اگر از مدل‌های کوچیک‌تر این دستگاه‌ها برای اتاق خواب خودتون استفاده کنین خیلی زود تاثیرات قابل توجهی که بر سلامتیتون میذاره رو متوجه میشین.
پنجره‌ها رو ببندین: بهتره در روزهای بسیار آلوده سال پنجره‌های خونه و محل کارتون رو ببندین تا از تردد هوای آلوده جلوگیری بشه.
رطوبت مناسب: با استفاده از دستگاه‌های بخور، رطوبت مناسب رو در خونه خودتون ایجاد کنین تا از خشکی هوا و تحریک مجاری تنفسیتون جلوگیری بشه.
گیاهان آپارتمانی: تعدادی از گیاهان آپارتمانی میتونن هوا رو تا حد قابل قبولی تصفیه کنن. پس توصیه ما به شما اینه که از گیاهانی مثل سانسوریا، دراسنا و فیکوس استفاده کنین.
میوه و سبزیجات استفاده کنین: این مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان هستن که به بدن در مقابله با تاثیرات آلودگی هوا کمک می‌کنن. همچنین این مواد غذایی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن میشن.
به میزان لازم آب بنوشین: آب میتونه سموم بدن رو دفع کنه و از این طریق به سلامتی شما کمک می‌کنه. پس بهتره در روزهای آلوده سال بیشتر آب بنوشین.
استراحت کافی: شاید جالب باشه که بدونین یکی از عواملی که دفع سموم رو از بدن افزایش میده، خواب کافیه. پس حالا یک دلیل دیگه هم برای توجه به میزان خواب خودتون دارین.
همچنین استفاده از چای سبز هم به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان در آلودگی هوا توصیه میشه.
از مصرف ویتامین‌ها غافل نشین: در ادامه به مهم‌ترین اون‌ها اشاره می‌کنیم که استفاده ازشون میتونه کمک‌کننده باشه.
ویتامین C: این ویتامین یک آنتی‌اکسیدان قویه که به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک زیادی می‌کنه.
منابع غذایی: پرتقال، لیمو، کیوی، توت فرنگی، بروکلی، کلم بروکلی، فلفل دلمه‌ای.
ویتامین E: این ویتامین هم یک آنتی‌اکسیدان قویه که به محافظت از ریه‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا کمک می‌کنه.
منابع غذایی: بادام، بادام زمینی، آووکادو، روغن زیتون، اسفناج.
بتاکاروتن: این ماده در بدن به ویتامین A تبدیل میشه که برای سلامت چشم‌ها و پوست مهمه و همچنین باعث تقویت سیستم ایمنی بدن میشه.
منابع غذایی: هویج، کدو حلوایی، سیب زمینی شیرین، اسفناج.
سلنیوم: این ماده معدنی به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنه و باعث کاهش التهاب میشه.
منابع غذایی: ماهی، گوشت گاو، برنج قهوه‌ای، آجیل برزیلی.
امگا 3: اسیدهای چربی که به کاهش التهاب و بهبود عملکرد ریه‌ها کمک می‌کنن.
منابع غذایی: ماهی‌های چرب مانند سالمون، قزل‌آلا، گردو، تخم کتان.
علاوه بر این‌ها، استفاده از حبوبات به دلیل فیبر و پروتئینی که داره میتونه برای سیستم ایمنی شما مفید باشه.
مراقبت از گروه‌های حساس: همه افراد در مقابل آلودگی هوا به یک اندازه حساس نیستن. کودکان و نوزادان، افراد سالمند، افرادی که بیماری‌های ریوی و یا قلبی عروقی دارن و افراد دارای بیماری‌های خاص بیشتر در معرض مشکلات آلودگی هوا هستن.
پس بهتره حواستون به این افراد بیشتر باشه تا کمتر دچار مشکل بشن.
و در آخر شما میتونین با استفاده از ماسک، دستگاه تصفیه هوا، استفاده از گیاهان آپارتمانی و همچنین تغدیه و استراحت مناسب تا حدود زیادی از تاثیرات مخرب آلودگی هوا بر خودتون و افرادی که براتون مهمن کم کنین.
شاید انجام این کارها همیشه آسون نباشه ولی میتونه تا حد زیادی جلوی بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا و آسیب‌های جدی اون رو بگیره.