مجله سارابارا – خشونت علیه زنان به ویژه خشونت نزدیکان و خشونت جنسی یک مشکل عمده بهداشت عمومی و نقض حقوق بشر زنان است. این موضوع ریشه در نابرابری های جنسیتی دارد و آن را تشدید می‌کند. در سطح جهان از هر ۳ زن ۱ نفر در طول زندگی خود خشونت جسمی یا جنسی را تجربه می‌کند که عمدتا توسط یک شخص آشنا و نزدیک انجام می‌شود. این کاملاً یادآور مقیاس نابرابری جنسیتی و تبعیض علیه زنان است اما خشونت علیه زنان را به درستی توصیف نمی‌کند.
اصطلاح خشونت علیه زنان برای توصیف کلی کارهای خشونت‌آمیز علیه زنان به کار می‌رود. این شکل از خشونت علیه گروه خاصی از مردم اعمال می‌شود و جنسیت قربانی، علت اصلی خشونت است. سازمان‌ها و کشورهای جهان سعی می‌کنند با برنامه‌های گوناگون با خشونت علیه زنان مبارزه کنند. سازمان ملل متحد روز ۲۵ نوامبر ( پنجم آذر) را روز بین‌المللی مبارزه با خشونت علیه زنان اعلام کرده‌است.
اما خشونت علیه زنان صرفا به خشونت فیزیکی محدود نمی‌شود و هرگونه عمل خشونت‌آمیز که بر پایه جنسیت شخص باشد در این دسته قرار می‌گیرد. مجمع عمومی سازمان ملل خشونت علیه زنان را “هرگونه عمل خشونت‌آمیز بر پایه جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی (بدنی)، جنسی یا روانی زنان بشود” تعریف کرده است.
انواع خشونت علیه زنان
همان طور که گفته شد خشونت علیه زنان فقط به خشونت فیزیکی محدود نمی‌شود و آسیب های روانی هم در دسته خشونت علیه زنان قرار می‌گیرند. عوامل موثر بر خشونت علیه زنان ممکن است حتی قبل از تولد شخص شکل گرفته باشد و تا دوران بزرگسالی هم ادامه داشته باشد. در ادامه برخی از این خشونت ها بر اساس سن و سال ذکر شده است:
- قبل از تولد: سقط جنین براساس جنسیت؛ ضرب و شتم در دوران بارداری به علت جنسیت جنین
- دوران نوزادی: سواستفاده جنسی و روانی؛ ایجاد حس ترس در نوزاد
- دوران کودکی: ازدواج در سنین پایین؛ سواستفاده جسمی و جنسی و روانی؛ ترساندن کودک؛ تهدید به آسیب فیزیکی؛ آسیب زدن به وسایل یا حیوان خانگی کودک؛ مجبور کردن کودک به دوری از خانواده یا دوستان؛ از بین بردن حس اعتماد به نفس
- دوران بزرگسالی: جلوگیری از ارتباط داشتن با دوستان و خانواده؛ ایجاد وابستگی مالی؛ سواستفاده جسمی در محل کار؛ خشونت نزدیکان و همسر؛ سواستفاده از زنان معلول یا باردار؛ از بین بردن حس استقلال و اعتماد به نفس؛ تهدید به آسیب فیزیکی
- دوران سالمندی: خودکشی اجباری؛ قتل به دلایل اقتصادی؛ استفاده جسمی و روانی
خشونت نامحسوس آن نوعی از رفتار کنترل گرایانه است که آزادی فرد را به صورت نامحسوس و با دلایل خیر خواهانه و دلسوزانه سلب می کند. در بسیاری از موارد فرد مورد خشونت قرارگرفته، از خشونت اعمال شده بر خود بی اطلاع است و به دلیل اینکه در بیشتر موارد این خشونت از طرف نزدیکان است، فرد نمی پذیرد که مورد خشونت قرار گرفته است و بیشتر خودش را در معرض خشونت قرار می دهد.
اکثریت قریب به اتفاق زنان با جملاتی شبیه این موجه شده اند:
_موهایت را بپوشان.
_ابن لباس مناسب این مراسم نیست بهتر است عوضش کنی.
_تا ساعت ۸ خانه باش
_من صلاح نمی بینم با فلانی در ارتباط باشی
_ ما که به پولش نیاز نداریم چرا خودت را با این کارهای پیش پا افتاده خسته کنی؟
_کی بچه دار می شوی؟
_مراقب هیکلت باش. داری از توازن خارج می شوی.
_مسافرت مجردی؟ شوخی ات گرفته؟
_وقتت را با دوستان الکی تلف نکن تو کارهای مهم تری داری.
_زن خوب باید دست پختش نمونه باشد.
_ارایش زیاد پوستت را خراب می کند . بهتر است چهره ی طبیعی ات را حفظ کنی.
_چرا ارایش نداری ، بی روح شدی.
_چرا اینقدر لاغر شدی؟ مریضی؟
_چرا اینقدر چاق شدی؟ خودت را ول کردی؟
_فقط یه بچه؟ گناه داره بزار یکی دیگه گیرت بیاد
_شوهرت خرجی می ده؟ کتک نمی زنه؟ خوب خدا را شکر کن. چه اهمیتی داره که اینستاگرام داشته باشی یا نه؟
_اوه چه خبره مگه می خوای اپولو هوا کنی ؟ اینقدر می گی خسته هستی. یه غذا پختی دیگه.
_چرا ظرفا را نشستی؟ صبح تا حالا چه کار می کردی؟
_چرا لباسام اتو نشده؟ پس زن گرفتم واسه چی؟
و الی اخر.
این ادبیاتها از سوی هر شخصی که باشد، خشونت است چون حق انتخاب را از زنان سلب می کند.
بسیاری از زنان خود را با این جملات که شوهرم وفادار است، خرجی می دهد، دست بزن ندارد، دست و دلباز است، ما را دوست دارد، برادرم غیرتی است. پسرم مرد شده. پدرم دلسوز است . مادرم نگران است و …. گول میزنند.
هر نوع رفتار کنترل گرایانه که زنانرا محدود کند و مخالف میل قلبی زنان باشد خشونت علیه زنان است و تنها شما هستید که می توانید با شکستن این چرخه از این خشونت خارج شوید.
راه های پیشگیری از خشونت علیه زنان
مطالعات در این رابطه روز به روز بیشتر می‌شود و افراد بیش‌تری در تلاشند که برنامه‌های اثربخش‌تری را پیاده سازی کنند اما برای پیشگیری از خشونت و آزار جنسی به منابع بیش‌تری نیاز است، از جمله پیشگیری اولیه و جلوگیری از وقوع خشونت در وهله اول.
برخی شواهد از کشورهای پردرآمد وجود دارد که مداخلات مشاوره‌ای و بهبود دسترسی به خدمات برای افراد آسیب دیده در کاهش خشونت علیه زنان موثر است. برنامه های ویزیت در منزل توسط پرستاران آموزش دیده نیز نویدبخش کاهش خشونت علیه زنان است. با این حال ، این راه و روش در جوامع فقیر امکان‌پذیر نیست.
در جوامع فقیر، راهکارهای موثر در پیشگیری از خشونت علیه زنان می‌تواند شامل این موارد باشد: ارتقا مهارت برقراری ارتباط در زوجین، استفاده از استراتژی هایی که زنان را چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ اجتماعی قدرتمند کند، ایجاد گروه‌هایی برای بازتاب نابرابری جنسیتی و…
این موارد می‌تواند به جوامع فقیر کمک کند که خشونت علیه زنان را کاهش دهند و از وقوع آزار فیزیکی یا روحی پیشگیری کند.